Gần cuối năm, các án tù nặng nề dành cho Tạ Phong Tần và đồng bạn làm dấy lên làn sóng quốc tế chỉ trích đảng cộng sản VN thậm tệ. Tại Hoa Kỳ và trên khắp thế giới cũng có nhiều sự kiện thu hút công luận -- mà một số chúng tôi đã có ghi nhận trên trang báo này. Trước thềm năm mới 2013, mời bạn cùng chúng tôi điểm lại vài sự kiện lớn nhất trong năm qua.
- Tháng Giêng: Hãng Google kêu gọi được hơn 7 triệu người ký thỉnh nguyện thư phản đối bộ luật kép PIPA / SOPA. Hai dự luật này mang tham vọng chống trộm cắp bản quyền và thắt chặt quản trị internet, nhưng cũng bị đả kích vì phản tự do cá nhân. Cuộc nổi loạn của Google mang tên "End Privacy, Not Liberty" kéo theo công luận phản ứng dữ dội, các trang mạng chánh như Craigslist, Wikipedia, Mozilla, Flickr, WordPress, Tumblr... và hằng trăm website lớn nhỏ khác cũng góp tay. Áp lực khiến Quốc Hội đành xếp xó cả hai dự luật PIPA và SOPA, cho thấy mãnh lực của thế giới mạng ảo. Không ít người Mỹ gốc Việt cũng kỳ vọng internet có thể góp phần thay đổi tình thế chánh trị ở cố hương.
- Tháng Hai: Cũng dùng hình thức thỉnh nguyện thư (TNT), qua trang mạng "We the People" của Toà Bạch Ốc, nhạc sĩ Trúc Hồ khởi xướng một sinh hoạt chánh trị khá thành công. Bản TNT kêu gọi TT Barack Obama dùng các biện pháp kinh tế, ngoại giao nhằm áp lực Hà Nội phóng thích tù nhân chánh trị VN, trong đó có nhạc sĩ Việt Khang. Vận động này có sự yểm trợ mạnh của tổ chức Cứu Trợ Người Vượt Biển BPSOS của Tiến Sĩ Nguyễn Đình Thắng, đã thu hút hằng ngàn người Mỹ gốc Việt tham gia, kết thúc với việc Toà Bạch Ốc tiếp kiến phái đoàn đại diện người Việt. Đây có thể là cơ hội tốt cho cộng đồng, nhất là giới trẻ, nhận chân sức mạnh chánh trị của mình đối với chánh quyền và nghị trường nước Mỹ.
- Tháng Ba: Tròn một năm từ khi có các phong trào nổi dậy chống tổng thống độc tài Bashar al-Assad ở Syria. Nước này tiếp tục bị cô lập. Canada quyết định đóng cửa toà đại sứ. Một thứ trưởng ngành dầu hoả đào thoát, đánh dấu sự rạn nứt trong hàng ngũ chỉ huy cao cấp. Nhưng binh sĩ trung thành với TT Bashar al-Assad lại phản công mãnh liệt, tái chiếm nhiều căn cứ địa của phe phiến quân. Cuối Tháng Ba, Liên Hiệp Quốc ước tính cuộc xung đột Syria đã khiến ít nhất 9,000 người thiệt mạng.
- Tháng Tư: Đại Hội Sơ Bộ Đảng Cộng Hoà ngã ngũ, sau gần 1 năm vận động tranh cử. Ít nhất 10 ứng cử viên khác nhau lần lượt rơi đài. Đầu tháng, ƯCV nặng ký cuối cùng, cựu Thượng Nghị Sĩ Rick Santorum, đóng cửa chiến dịch tranh cử, mở toang cánh cửa cho cựu Thống Đốc Massachusetts Mitt Romney. ƯCV Romney thắng trọn 8 cuộc bầu cử sơ bộ trong Tháng Tư. Ngày 25-4, phe CH tuyên bố ông Romney là ƯCV của đảng. ƯCV Romney rồi sẽ ra mặt tranh cử chống lại, và thua, đương kim TT Obama, trong chiến dịch tranh cử TT tốn kém nhất lịch sử.
- Tháng Năm: Sau nhiều năm... mai phục, trang mạng xã hội Facebook được tung lên sàn chứng khoán New York. Trong ngày đầu tiên, một cổ phiếu được rao bán giá $38, đưa giá trị Facebook lên $104 tỉ, kỷ lục cho 1 công ty lần đầu tiên nhập làng chứng khoán. Chủ nhân Mark Zuckerberg giữ lượng cổ phiếu trị giá $19 tỉ, trở nên một trong những người phú quý bậc nhất hoàn vũ ở tuổi 28. Tuy nhiên, sau cơn bộc phát, trong tháng đầu, chứng khoán Facebook rớt 1/4 giá, và xuống dưới 1/2 giá sau 3 tháng. Cáo giác có sự tung hứng giá phi pháp, hơn 40 đơn kiện Facebook ra toà. Đến cuối năm, Zuckerberg dâng tặng một phần cổ phiếu cá nhân trị giá $500 triệu làm từ thiện.
Sáng lập viên Mark Zuckerberg trên màn hình TV trước tổng hành dinh Facebook ở Menlo Park, California ngày hãng này lên sàn chứng khoán. Ảnh REUTERS/Shannon Stapleton
- Tháng Sáu: Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ ra phán quyết chung cuộc, thừa nhận tính hợp hiến của toàn bộ đạo luật cải cách bảo hiểm y tế (Patient Protection and Affordable Care Act). Luật có hiệu lực từ 3-2010, nhưng các phần quan yếu nhất năm 2014 mới áp dụng, và đến 2018 thì đạo luật thực thi 100%. Đây có thể là thành công lớn nhất trong đời chánh trị của TT Obama, giúp đa phần dân Mỹ có bảo hiểm y tế, không phân biệt thu nhập, tài sản, gia thế...
- Tháng Bảy: Từ chỗ vô danh, ca sĩ người Nam Hàn (South Korean) PSY thình lình nổi tiếng khắp thế giới sau khi tung ra nhạc phẩm "Gangnam Style", cùng điệu nhảy nhại tư thế... ngựa phi ngựa phi đường xa. Cảnh PSY múa hát "Gangnam Style" là đoạn phim được xem nhiều lần nhất trên trang mạng YouTube xưa nay: hơn 1 tỉ lần. Đến cuối năm 2012, "Gangnam Style" đứng đầu bảng những ca khúc được ưa thích nhất tại hơn 30 quốc gia. Bài hát và điệu nhảy này lan rộng khắp thế giới, có nhiều lúc thu hút những đám đông khổng lồ hằng ngàn người đổ ra đường múa hát tập thể. Nhiều yếu nhân cũng từng thử tài nhún nhảy... kiểu "Gangnam" như: TT Hoa Kỳ Barack Obama, Thủ Tướng Anh Quốc David Cameron, Tổng Thơ Ký LHQ Ban Ki-Moon...
Ca sĩ PSY (giữa) và điệu nhảy "Gangnam Style" khiến hoàn cầu phát sốt. Ảnh Reuters/Kim Hong-ji
- Tháng Tám: Ecuador, một quốc gia Nam Mỹ, trao quy chế tị nạn chánh trị cho ông Julian Assange, và để ông trú ngụ tại Đại Sứ Quán của họ ở London vô thời hạn. Ông Assange (41 tuổi) là một ký giả tự do, nổi tiếng với vai trò chủ nhiệm và sáng lập viên trang mạng WikiLeaks lừng danh. Trang này chuyên truy tầm rồi bật mí các bí mật quốc gia. Năm 2010, nó công bố nhiều tài liệu tối mật của quân lực và ngành ngoại giao Hoa Kỳ, khiến Ngũ Giác Đài chánh thức liệt ông Assange và WikiLeaks vào hàng quốc thù.
- Tháng Chín: Bật tín hiệu yểm trợ trào lưu dân chủ trên thế giới, cách riêng tại Á Đông, Hoa Kỳ trải thảm đỏ đón kiệt nữ Aung San Suu Kyi của Miến Điện (Burma). Bà là nhân vật tranh đấu cho dân chủ và người tù chánh trị lừng danh nhất thế giới trong hơn 2 thập niên qua, quãng thời gian bà bị nhà cầm quyền quân phiệt Miến nhiều lần quản thúc tại gia, lên đến 15 năm. Trong khi Miến Điện thay đổi, nhà đương cuộc Hà Nội lại xuống tay triệt hạ các tiếng nói dân chủ tại VN. Tháng Chín đánh dấu đúng 1 năm ngày nữ ký giả Tạ Phong Tần, một cộng tác viên của Trẻ, bị an ninh mật vụ đảng cộng sản tại Sài Gòn bắt cóc vì viết blog đả kích nạn tham nhũng lan tràn. Đầu Tháng Mười 2012, Tạ Phong Tần bị kêu án tù 10 năm. Các đồng bạn "anh3SG" Phan Thanh Hải lãnh 4 năm và "Điếu Cày" Nguyễn Văn Hải 12 năm cấm cố. Các bản án này lập tức bị dư luận quốc tế công kích dữ dội.
Bà Aung San Suu Kyi (phải) rất được cảm tình của dân chúng Miến Điện. Ảnh Getty images
- Tháng Mười: Sau khi tàn phá vùng biển Caribbean, cơn bão/sóng thần Sandy chụp lên bờ Đông nước Mỹ, phủ trùm một vùng bán kính gần 1,000 dặm. Mưa lớn, lũ lụt ảnh hưởng 24 tiểu bang, nặng nhất ở New Jersey và New York. Hơn 5,000 chuyến bay bị hủy. Quân lực HK báo động, cấm trại hơn 45,000 binh sĩ để đối phó. Ước lượng thiệt hại hơn $63 tỉ. Có 131 người Mỹ thiệt mạng, trong tổng số 253 nạn nhân của cơn bão Sandy.
- Tháng Mười Một: Kết quả kiểm phiếu ngày bầu cử toàn quốc, TT Barack Obama tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 2, sau chiến dịch tranh cử khốc liệt với người thách thức Mitt Romney bên đảng Cộng Hoà. Hai đảng CH và DC chia quyền kiểm soát Hạ Viện và Thượng Viện Hoa Kỳ. Ước lượng Election 2012 chi phí lên gần $6 tỉ, không chỉ là chiến dịch tranh cử chánh trị tốn kém nhất trong lịch sử nước Mỹ xưa nay, mà cả thế giới.
- Tháng Mười Hai: Ngay sau khi có kết quả bầu cử quốc gia, đề tài "Bờ Vực Tài Chánh" (Fiscal Cliff) độc chiếm làng truyền thông Mỹ Quốc. Tài chánh Hoa Kỳ có thể lâm cơn khủng hoảng, thậm chí kinh tế quốc gia có thể rơi vào cảnh tái suy thoái, nếu Quốc Hội và Toà Bạch Ốc không sớm đạt thỏa hiệp và thông qua đạo luật mới về ngân sách quốc gia. Theo luật ký kết trước đây, kể từ 1-1-2013, chánh phủ liên bang sẽ tự động cắt $1,200 tỉ ngân sách tiêu xài, cùng lúc tăng mức thuế thu nhập cá nhân (mỗi người thọ thuế sang năm có thể phải trả thêm vài trăm đến hằng ngàn Mỹ kim). Nhiều người xem đây là cuộc đối đầu chánh trị kinh điển nhưng có phần... rồ dại -- khá tương tự cảnh 2 chiếc xe mở hết tốc lực, đâm thẳng vào nhau, thử xem tài xế nào... yếu tim hơn. Dù chỉ còn vài ngày cuối cùng, cả Tổng Thống lẫn Quốc Hội đều nghỉ ăn lễ Noel. Nhiều người tin rằng, vào giờ thứ 25, một trong hai bên sẽ nhường bước. Thoả hiệp mới sẽ được thông qua, tránh cho quốc gia khỏi rớt xuống hố "Fiscal Cliff".
ƯCV Cộng Hoà Jon Huntsman (phải, cựu Thống Đốc Utah) vận động tranh cử ở New Hampshire vào Tháng Giêng 2012. Các cố vấn của TT Obama sau này tiết lộ ông chính là người họ ngại đối diện nhất. Tuy nhiên, giới bảo thủ CH lại bất ưng lập trường trung dung của ông. ƯCV Huntsman đành chịu thất bại ngay từ vòng bầu cử sơ bộ. Ảnh AP Photo/Evan Vucci
Thanh Dũng
No comments :
Post a Comment