Paris 1973: 'dùng quân sự đạt hòa bình'

Giáo sư Ngô Vĩnh Long, nhìn lại Hòa đàm Paris 1973 và Việt Nam thời hậu chiến đã cho rằng việc giải quyết bằng đường lối quân sự đương nhiên có những hậu quả lâu dài đối với đất nước sau 1975.




Ông cũng cho rằng bên thắng cuộc lẽ ra nên 'cao thượng', 'vị tha' vì mục đích hòa hợp dân tộc sau cuộc chiến mà ông cho là kéo dài và đau khổ gấp 10 lần nội chiến ở Hoa Kỳ trong lịch sử và rằng thậm chí trước đó, lẽ ra khoảng thời gian hai năm sau khi ký hiệp định phải được dành cho "hòa giải dân tộc."
Ông cho rằng vấn đề là sau khi có các nhân nhượng trên một bàn đàm phán, ký kết hiệp định, thì điều quan trọng nhất là xem các điều khoản được thi hành ra sao.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long, từ khoa Lịch sử, Đại học Maine ở Hoa Kỳ tin rằng điểm hạn chế của Hòa đàm cũng như các bên liên quan là đã để cho cuộc chiến kết thúc bằng đường lối quân sự và đây là một điểm quan trọng mà ông cho rằng các bên tham gia, tổ chức, đảm bảo cho ký kết Hòa đàm phải rút kinh nghiệm.

"Chẳng ai bắt mình phải vị tha hết, nhưng mình phải làm như vậy để có một đất nước hòa hợp"

GS Ngô Vĩnh Long

So sánh cuộc nội chiến ở Mỹ và chiến cuộc Việt Nam trước, trong và sau Hòa đàm 1973, ông nói tái thiết hòa bình hậu chiến 'khó công bằng' và 'khó nói tới hòa hợp, hòa giải' với cách đặt vấn đề là thắng thua và logic 'người thắng cuộc được tất cả'.
Ông cho rằng bên thắng cuộc: "Đáng nhẽ ra phải nghiên cứu vấn đề này đàng hoàng trước, hay sau đó và phải tỏ ra vì mình thắng, mình phải hào hiệp, mình phải cao thượng, mình phải vị tha."
"Chẳng ai bắt mình phải vị tha hết, nhưng mình phải làm như vậy để có một đất nước hòa hợp," ông nói.
"Thì vấn đề thắng trận bằng đường lối quân sự đã đẩy đến những hậu quả mà chúng ta đã biết từ năm 1975 tới bây giờ."
Mời quý vị nghe phần một cuộc phỏng vấn audio trong bài và theo dõi phần hai cuộc trao đổi trong thời gian tới cùng bài của các tác giả khác trên trang bbcvietnamese.com về Hòa đàm Paris 1973.